Stevenskerk Nijmegen
Op 5 april 2022 is de eerste aftrap gedaan voor de herinrichting en verduurzaming van de Stevenskerk in Nijmegen. De wethouder van cultuur, Noël Vergunst onthulde daartoe het bouwbord met de impressie van Van Hoogevest Architecten voor één van de twee kapellen die beide een verbeterd gebruik krijgen toegekend. Fase West is hiermee als onderdeel van het meerjarige Masterplan van de Stichting Stevenskerk van start gegaan met als einddoel een verduurzaming en herinrichting van de kerk. Naast genoemde interventie zal de entree worden voorzien van een nieuwe ontvangstbalie en museumwinkel. Eerder werd het exterieur van de kerk gerestaureerd onder leiding van Van Hoogevest Architecten.
In 2022 viert Nijmegen
haar 750-jarig bestaan
Bouwgeschiedenis van 750 jaar
Dit jaar viert de Stevenskerk Nijmegen haar 750-jarig bestaan. Het kerkgebouw kent vele tijdslagen, in sommige gevallen fragmentarisch bewaard gebleven maar wel nog steeds goed herkenbaar. De bouwgeschiedenis laat zich aflezen aan de verschillende bouwstijlen in de kerk: Van het romaanse westwerk naar de late gotiek van het koor. Helaas werd juist het oudste deel van de kerk – de westzijde met toren en twee flankerende kapellen – grotendeels verwoest door het bombardement van 1944. Bij de wederopbouw werden ook bouwsporen blootgelegd en schilderingen gereconstrueerd, waardoor de verschillende tijdslagen meer met elkaar verweven raakte.
De opgave voor nu
De opgave voor Van Hoogevest Architecten is om de Stevenskerk met haar rijke historische gelaagdheid nieuwe betekenis te geven voor de stad. Daartoe zal het huidige, door houten wanden afgescheiden westdeel weer worden betrokken bij de hoofdkerk en krijgen deze kapellen een verbeterd en nieuw gebruik toegekend. De entree wordt een gastvrije entree voor bezoekers door toevoeging van een nieuwe balie en een museumwinkel. Met deze nieuwe voorzieningen wordt de Stevenskerk meer geschikt voor breder gebruik en daarmee een vitaal onderdeel van de stad.
Herstel van ruimtelijke kwaliteit
De Zuider- en Noorderkapel die in het westwerk de toren flankeren zijn nu afgesloten van de kerkruimte door middel van gesloten houten wanden die dateren uit de naoorlogse periode. Vanuit de Stichting Stevenskerk bestond grote behoefte om de kapellen te heropenen zodat de oorspronkelijke ruimtelijke kwaliteit en lichtval in de kerk hersteld zouden kunnen worden. Voor een separaat gebruik van de kapelruimtes en het gewenste brede gebruik was een afscheiding echter wel nodig. De architect heeft daartoe voor iedere kapel een glaswand ontworpen die optimaal licht doorlaat en de ruimtelijke samenhang tussen kapel en kerkruimte hersteld. De glaspanelen worden vrijwel onzichtbaar aan elkaar gehecht via slanke kitnaden en zijn gevat in een slank stalen frame. Het onderste gedeelte is meer gesloten gehouden, zodat in beide kapellen ook een meer besloten gebruik mogelijk is.
Tijdslagen, verduurzaming en circulariteit
Het gebruik van de materialen messing en leer verwijst naar het verleden van de kerk toen de smeden- en schoenmakersgilden hier hun altaren hadden. De nieuwe afscheiding refereert dus typologisch aan het historisch separate gebruik van de kapellen en qua materiaalgebruik aan de gilden van de late middeleeuwen. Daarmee gaat de nieuwe tijdslaag op een subtiele manier een verbinding aan met de verschillende tijdslagen uit het rijke verleden van dit unieke kerkmonument.
De kapellen krijgen vloerverwarming. Het te slopen materiaal van de naoorlogse scheidingswanden wordt hergebruikt in de nieuwe kapelvloeren. Tegelijkertijd worden ook verduurzamende maatregelen getroffen, zodat de kerk een belangrijke stap kan maken in de vermindering van energieverbruik.
Project Restauratie, verduurzaming en herinrichting Fase West 2020-2023
Opdrachtgever Stichting Stevenskerk Nijmegen
Architect Van Hoogevest Architecten
Adviseur constructies Croes Bouwtechnisch Ingenieursbureau
Adviseurs installaties H4TS
Adviseur akoestiek Het Geluidburo
Publiekspresentatie ArsLonga
Aannemer Bouwbedrijf Van Dinther
