Na de Dodenherdenking in 2022 is het Nationaal Monument op de Dam in de steigers gezet om intensief onderhoud te kunnen uitvoeren aan de natuurstenen onderdelen. Van Hoogevest Architecten maakte het restauratieplan en is verantwoordelijk voor het toezicht en de directievoering bij uitvoering van het werk. Men hoopt het herstel rond Kerst 2022 af te ronden zodat het Monument in 2023 weer als voorheen iconisch middelpunt is van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei.
Geschiedenis
Het Monument op de Dam is opgericht in 1956 om de slachtoffers te gedenken van de Tweede Wereldoorlog en dient inmiddels een bredere doelgroep. Het ensemble bestaat uit een meer dan 20 meter hoge pyloon met beeldengroepen, geflankeerd door twee vrijstaande leeuwenbeelden op sokkels, een wand met urnen en een vlaggenmast. Ontwerpers zijn architect J.J.P. Oud en beeldhouwer John Rädecker, met reliëfs van Paul Grégoire. Voor de natuursteenkeuze bezocht men groeves in Frankrijk, maar de keuze viel uiteindelijk op Travertin uit Italië vanwege de mooie tekening in de steen.
3D-scan
Nu is er scheurvorming geconstateerd in de natuursteen, die wellicht niet voor iedere voorbijganger direct zichtbaar is. Er is een digitale opname gemaakt door Pelser Hartman, gespecialiseerd in het maken van hoogwaardige 3D-scans van monumenten. Op basis van deze scan zijn door Van Hoogevest Architecten 3D tekeningen gemaakt en kon het schadebeeld exact in beeld worden gebracht.
Ibach-methode
Het Monument op de Dam is al eerder gerestaureerd. Eind jaren negentig is de aangetaste bakstenen kern van de pyloon vervangen in beton en werden de natuurstenen beelden versterkt met acrylhars volgens de zogenaamde Ibach-methode. Deze methode leent zich vooral voor niet dragende elementen en heeft als voordeel dat het originele materiaal behouden kan blijven. Voor de nu aangetroffen natuursteenschade is deze methode niet geëigend en is gekozen voor ambachtelijk herstel.
Ambachtelijk herstel
Kleine beschadigingen worden hersteld met reparatiemortel in een bijpassende kleur. Breuken en loslatende schollen worden waar mogelijk vastgelijmd en verankerd met doken. Grotere scheuren moeten worden uitgehakt en zullen daarna worden aangeheeld met nieuwe natuurstenen inboetstukken. Het restauratieteam kocht daartoe in een Italiaanse groeve mooie blokken Travertin die qua kleur en textuur sterk lijken op de originele natuursteen. De uitvoering is begonnen en alle natuurstenen platen zijn inmiddels gedemonteerd en afgevoerd ter bewerking door de steenhouwer.
Opdrachtgever Gemeente Amsterdam
Architect Van Hoogevest Architecten
Adviseur natuursteenwerk Natuursteenadviesbureau Van den Heuvel
Adviseur Constructie Constructiebureau De Prouw
Aannemer Nico de Bont
Steenhouwer Slotboom Steenhouwers
3D scan PelserHartman
Ontwerp tot en met realisatie 2021-2023
Fotografie Frank Hanswijk